Enigma

De naar het Griekse woord voor ‘raadsel’ vernoemde Enigma is een codeermachine voor het versleutelen en ontcijferen van berichten.

De werking van de Enigma

Op de Enigma bevinden zich codewielen die je in zesentwintig posities kan draaien. Voordat een bericht wordt verzonden, kiest de marconist drie codewielen uit een set van vijf. Hij plaatst deze in een bepaalde – vooraf met de ontvanger afgesproken – volgorde in de machine. Daarna zet hij de codewielen in een basispositie. Terwijl de marconist een boodschap intypt, verschijnt in een verlicht venster de gecodeerde boodschap letter voor letter. Omgekeerd kan een gecodeerd bericht zo ook weer ontcijferd worden, mits je de exacte instellingen van de codewielen kent.

Ontcijferen in de Tweede Wereldoorlog

Project Ultra, het ontcijferen van de Enigma-codes, kost de geallieerden de nodige hoofdbrekens. Gedurende zes jaar werken meer dan duizend mensen aan het ontcijferen ervan. Project Ultra wordt bestuurd vanuit een Victoriaanse villa in Bletchley Park, in het Engelse Buckinghamshire. Vierentwintig uur per dag luistert men het Duitse radioverkeer af en probeert men die boodschappen te ontcijferen. Dat lukt bij vlagen en dit geeft de geallieerden geheime informatie over bijvoorbeeld de onderzeeboten van de Wehrmacht en de landing in Normandië.

Mensenwerk

Het feit dat de code van de Enigma gekraakt werd, is te wijten aan zwakke schakels in de menselijke keten van geheimhouding, afpersing en afluisterpraktijken, niet aan de kwaliteit van de codeermachine zelf.